Υπερψηφίστηκε ο περίφημος νόμος για τα πνευματικά δικαιώματα στη μαραθώνια συνεδρίαση της ολομέλειας της Βουλής την Πέμπτη, χωρίς ωστόσο να ξεκαθαρίζει το αβέβαιο μέλλον της ΑΕΠΙ . Σε σχέση με την αρχική μορφή του νομοσχεδίου που κατατέθηκε μόλις την περασμένη Παρασκευή και συζητήθηκε με τη διαδικασία του επείγοντος, η Υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου απέσυρε το άρθρο 67 που αφορούσε στην κατάργηση της υποχρέωσης υπογραφής υπουργικής απόφασης για την κατάρτιση οποιασδήποτε προγραμματικής σύμβασης σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Επίσης, ορίστηκε ποσοστό 2 % τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στα tablets με RAM μεγαλύτερη των 4 GB που θα δίνεται ως αμοιβή στους πνευματικούς δημιουργούς ενώ εξαιρέθηκαν τα smartphones και τα κινητά τηλέφωνα από αυτή την κατηγορία. Για τις φωτοτυπικές συσκευές, τους σαρωτές, τους εκτυπωτές, το χαρτί φωτοτυπίας και τους ηλεκτρονικούς αποθηκευτικούς δίσκους χωρητικότητας έως και 1 Tbyte το αντίστοιχο ποσοστό ορίστηκε στο 4 %. Ήδη ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) εξέδωσε ανακοίνωση διαμαρτυρίας τονίζοντας ότι το νέο “ψηφιακό τέλος” θα κοστίσει περισότερα από 65 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση στους Έλληνες καταναλωτές, στις επιχειρήσεις και στον δημόσιο τομέα και ζητώντας την άμεση παρέμβαση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.
Στο νομοσχέδιο ενσωματώθηκαν επίσης οι τροπολογίες σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής των αρχαιρεσιών της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ), την ρύθμιση θεμάτων της «Ελληνικό Φεστιβάλ ΑΕ» και την απόσπαση προσωπικού στον Οργανισμό Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (ΟΜΜΑ) και για την ίδρυση Μουσείου αγροτικού κινήματος Κιλελέρ (που είχε καταθέσει η Άννα Βαγενά και ο Ν.Παπαδόπουλος).
Συμφωνία για το διαδίκτυο και τις δανειστικές βιβλιοθήκες
Μία μέρα πριν, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης στα πλαίσια της επιτροπής μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής έγινε πολύωρη συζήτηση μεταξύ εκπροσώπων του ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης ‘Έργων του Λόγου) και της ΕΝ.ΕΛ.ΒΙ (Ένωση Ελληνικού Βιβλίου)για λογαριασμό των συγγραφέων και εκδοτών από τη μία και εκπροσώπων του ΣΕΑΒ (Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών) , της Εθνικής Βιβλιοθήκης και Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων από την άλλη. Στη συνάντηση συμφωνήθηκε να συνεχιστούν να δίνονται αμοιβές πνευματικών δικαιωμάτων για τη χρήση αποσπασμάτων των έργων των δημιουργών στην εκπαίδευση και το δημόσιο δανεισμό βιβλίων από δανειστικές βιβλιοθήκες αλλά και για την ψηφιακή διανομή αποσπασμάτων των εκπαιδευτικών συγγραμμάτων στο διαδίκτυο. Επίσης αφαιρέθηκε η επιστημονική έρευνα από το αντικείμενο της εξαίρεσης και προστέθηκε ότι αντικείμενο της εξαίρεσης είναι η αναπαραγωγή χάριν παραδείγματος για τη διδασκαλία ή τις εξετάσεις.
Σχετικά με το δημόσιο δανεισμό συμφωνήθηκε η παρ. 4 να παραμείνει ως έχει αλλά να συντμηθεί ο χρόνος έκδοσης του ΠΔ από ένα έτος σε έξι μήνες. Σχετικά με το δημόσιο δανεισμό συμφωνήθηκε να συντμηθεί ο χρόνος έκδοσης του Προεδρικού Διατάγματος που θα διαμορφώσει το σύστημα αμοιβής από ένα έτος σε έξι μήνες. Από την πλευρά των δημιουργών πάντως εκφράστηκαν σοβαρές επιφυλάξεις για τη νομιμότητα της αναδρομικής κατάργησης του δικαιώματος αμοιβών για πνευματικά δικαιώματα καθώς και της εξαίρεσης των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών από κάθε δικαίωμα αμοιβής για τον δημόσιο δανεισμό. Για τα ζητήματα αυτά είχε προκληθεί μεγάλη ένταση μεταξύ των δύο πλευρών τις προηγούμενες ημέρες.
Τα παράπλευρα θύματα του ΑΕΠΙ
Το ζήτημα πάντως που μονοπώλησε τη συζήτηση, όχι μόνο στη διάρκεια της συνεδρίασης της Ολομέλειας στη
Βουλή, αλλά και στις κοινοβουλευτικές επιτροπές που προηγήθηκαν στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων τις δύο προηγούμενες ημέρες, ήταν αυτό της ΑΕΠΙ. Οι κυβερνητικοί βουλευτές επικαλούνταν συνεχώς το μεγάλο σκάνδαλο της ΑΕΠΙ και το μεγάλο φαγοπότι της οικογένειας Ξανθόπουλου που αποκαλύφθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο μετά από έλεγχο που πραγματοποίησε το Υπουργείο Πολιτισμού. Ωστόσο, εκπρόσωποι των οργανισμών που διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων που κλήθηκαν να εκφράσουν τις απόψεις τους στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων διατύπωσαν σοβαρές ενστάσεις για αυτή την πρακτική, αλλά και για την πρόβλεψη εισαγωγής εποπτικού συμβουλίου σε όλους τους οργανισμούς. Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Ελλήνων Ηθοποιών Ρήγας Αξελός είπε χαρακτηριστικά:
“Δεν μπορεί να νομοθετούμε με βάση το έγκλημα του ΑΕΠΙ. Υπάρχουν οργανισμοί που λειτουργούν για είκοσι χρόνια. Οι συμβάσεις που υπογράφαμε μας κάλυπταν. Το Mega οφείλει στους ηθοποιούς 850.000 ευρώ, με τη σύμβαση που είχαμε. Αυτό θα πει σύμβαση. Είναι πρωτοφανής απόφαση το εποπτικό συμβούλιο να διορίζει διοίκηση”.
Αντιδράσεις όμως υπήρξαν και για την παράμετρο της ενεργοποίησης επιτρόπου που θα ελέγχει τα οικονομικά των ΟΣΔ. “ Είναι μια αγορανομικού χαρακτήρα διάταξη. Ο διορισμός επιτρόπου αντιβαίνει στην αυτονομία του οργανισμού και πλήττονται τα δικαιώματα αυτοδιαχείρισης. Εμείς ελεγχόμαστε από ορκωτούς λογιστές, δεν είμαστε ανεξέλεγκτοι”, σημείωσε ο πρόεδρος του ΟΣΔ Θεατρικών και Οπτικοακουστικών Έργων “Αθηνά”.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο πρόεδρος της Αυτοδιαχείρισης Μανόλης Γλέζος, εκπροσωπώντας τους συνθέτες και τους στιχουργούς: “Πέσατε θύμα κακών συμβουλών κ. Κονιόρδου. Εκτός αν κάποιοι νομικοί σας σύμβουλοι θέλουν να μας κλείσουν. Δεν θα μας κλείσουν. Υπάρχει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και αν χρειαστεί θα φτάσουμε εκεί”, υπογράμμισε απευθυνόμενος στην Υπουργό Πολιτισμού.
Θολή η προοπτική του ΑΕΠΙ
Οι προοπτικές πάντως για τα οφειλόμενα της ΑΕΠΙ στους καλλιτέχνες, δεν διαγράφονται ευοίωνες. Η επίτροπος της ΑΕΠΙ Μαριάνθα Βλάχου, ήταν στην ίδια αίθουσα με τους εκπροσώπους των οργανισμών και είπε μεταξύ άλλων ότι δεν έχουν δοθεί οι διανομές στους δικαιούχους και ερωτηθείσα για το ενδεχόμενο πτώχευσης της ΑΕΠΙ είπε μεν ότι δεν μπορεί να το δηλώσει κάτι τέτοιο προσθέτοντας ωστόσο ότι ο ισολογισμός της εταιρείας τα λέει όλα ενώ δήλωσε ακόμα ότι δεν υπάρχει αναπτυξιακό σχέδιο για την εταιρεία. Πρόσθεσε επίσης ότι η ρευστότητα της εταιρείας ήταν “πολύ κάτω” σε σχέση με τα χρωστούμενα που δίνονται τμηματικά. Από πολλές πλευρές πάντως εκφράστηκαν ανησυχίες για το ενδεχόμενο πτώχευσης της ΑΕΠΙ καθώς επίσης και για το διάδοχο σχήμα, τη μορφή που θα έχει αυτό, τον κίνδυνο να χαθούν τα χρωστούμενα στην περίπτωση πτώχευσης αλλά και τον κίνδυνο να μείνει απροστάτευτη η ελληνική καλλιτεχνική παραγωγή. Τόσο η πρόεδρος της ΕΕΤΕ (Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας) Εύα Μελά όσο και ο αντιπρόεδρος της ΣΩΜΣΕ (Σωματείο Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδας) Θάνος Παπανικολάου σημείωσαν ότι ο νόμος ανοίγει τον δρόμο να γίνουν δύο και τρεις ΑΕΠΙ με τον τελευταίο να προτείνει να περάσει ο ΑΕΠΙ στα χέρια των δημιουργών. Ο κοινοβουλευτικός Επίτροπος της ΝΔ Κωνσταντίνος Τζαβάρας εξάλλου, αμφισβήτησε τη νομιμότητα των διατάξεων του νόμου, υποστηρίζοντας ότι η πρόβλεψη για τοποθέτηση οργάνων για τον έλεγχο των οργανισμών διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων αντίκειται στην ευρωπαϊκή οδηγία 26/2014, η οποία πρέπει να ενσωματωθεί στον εν λόγω νόμο. Και αυτό, σημείωσε ο Κ. Τζαβάρας, γιατί η ευρωπαϊκή οδηγία σημειώνει ότι πρέπει να γίνεται σεβαστή η αρχής της κρατικής ουδετερότητας και ότι γνώμονας των δράσεων στον χώρο της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι το βέλτιστο συμφέρον των δικαιούχων. “Έχετε καταστήσει την ΑΕΠΙ μοντέλο μιας σειράς επεμάσεων του κράτους που θα καταπέσουν στο πρώτο δικαστήριο. Κάνατε μια τρύπα στο νερό”, είπε χαρακτηριστικά στην Υπουργό Πολιτισμού.
Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε, εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝ.ΕΛ. και από την Ένωση Κεντρώων.