Πόλεμος έχει ξεσπάσει μεταξύ των δημιουργών γραπτού λόγου και της κυβέρνησης με αφορμή την προωθούμενη κατάργηση της πληρωμής πνευματικών δικαιωμάτων σε συγγραφείς και εκδότες από εκπαιδευτικούς φορείς (πανεπιστήμια-σχολεία) και και δανειστικές βιβλιοθήκες, με νομοσχέδιο που θα συζητηθεί την Πέμπτη στην ολομέλεια της Βουλής. Πρόκειται για ένα πολύ ισχυρό πλήγμα για τους συγγραφείς αλλά και τους δημοσιογράφους που πρόκειται να χάσουν τη βασική πηγή αμοιβής τους που αφορά τα πνευματικά δικαιώματα των έργων και των άρθρων τους. Ο ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης ‘Έργων του Λόγου) χαρακτηρίζει καταστροφικές τις σχετικές διατάξεις του νομοσχεδίου και κάνει λόγο για επιδιωκόμενη κατάργηση των πνευματικών δικαιωμάτων των συγγραφέων, εκδοτών και των δημοσιογράφων. Σε θέση μάχης βρίσκονται και οι συγγραφείς και εκδότες, καθώς οκτώ σωματεία συνυπογράφουν ψήφισμα που απεστάλη στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
“Εντελώς απρόσμενα”
Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε την περασμένη Παρασκευή, όταν κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσέδιο για τα πνευματικά δικαιώματα. O πρόεδρος του ΔΣ του ΟΣΔΕΛ Αντώνης Καρατζάς, σε μήνυμα που έστειλε σε όλα τα μέλη του Οργανισμού, που διαχειρίζεται τα πνευματικά δικαιώματα των μελών του και τους πληρώνει τα ποσά που δικαιούνται, αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Εντελώς απρόσμενα διαπιστώσαμε ότι συμπεριλήφθηκαν στο νομοσχέδιο δύο διατάξεις με τις οποίες καταργείται ουσιαστικά η δυνατότητα των συγγραφέων και εκδοτών να αδειοδοτούν μέσω του ΟΣΔΕΛ τη χρήση αποσπασμάτων των έργων τους στην εκπαίδευση και το δημόσιο δανεισμό βιβλίων από δανειστικές βιβλιοθήκες και να λαμβάνουν εύλογη αμοιβή για τις παραπάνω χρήσεις των έργων τους.
Μάλιστα η αμοιβή για το δημόσιο δανεισμό καταργείται με αναδρομική ισχύ από το 1993 ενώ παραπέμπεται για το μέλλον σε προεδρικό διάταγμα και εξαιρούνται ολοκληρωτικά οι σχολικές βιβλιοθήκες και οι βιβλιοθήκες του ΣΕΑΒ.
Είναι προφανές ότι αυτές οι δύο διατάξεις είναι καταστροφικές για τα δικαιώματα των συγγραφέων και εκδοτών και θα ακυρώσουν όλες τις μακρόχρονες προσπάθειες του ΟΣΔΕΛ για την αδειοδότηση και είσπραξη αμοιβής στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των δανειστικών βιβλιοθηκών (που διεθνώς αποτελούν τις κύριες πηγές εσόδων των ΟΣΔ συγγραφέων και εκδοτών)».
“Πώς θα ζήσουμε;”
Το Σαββατοκύριακο που ακολούθησε την κατάθεση του νομοσχεδίου, συναντήθηκαν οι συλλογικοί φορείς 
συγγραφέων και εκδοτών και συνέταξαν ψήφισμα που έστειλαν στον πρωθυπουργό Α. Τσίπρα. Το ψήφισμα υπογράφεται από την Ένωση Ελληνικού Βιβλίου, την Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, την Εταιρεία Συγγραφέων, τον Κύκλο Ποιητών, τον Σύλλογο Ελληνικού Επιστημονικού Βιβλίου και τον Σύλλογο Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών. Στο ψήφισμα εκφράζεται η έντονη αγωνία των συγγραφέων για τον μελλοντικό βιοπορισμό τους: “….καταργούνται σε μία μέρα οι – λίγες – συμβάσεις που έχει συνάψει ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης ‘Έργων του λόγου με εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι οποίες αποφέρουν όμως εύλογη και δίκαιη αμοιβή στους Έλληνες δημιουργούς και εκδότες και «απαλλάσσεται» χωρίς νόμιμο λόγο, η πλειονότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από την υφιστάμενη διεθνώς υποχρέωση να καταβάλλουν αμοιβή στους συγγραφείς και εκδότες για τη χρήση των έργων τους. Διεθνώς η κύρια πηγή των εσόδων των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης συγγραφέων και εκδοτών προέρχεται από το χώρο της εκπαίδευσης διότι εκεί γίνεται και η πιο εκτεταμένη χρήση των έργων τους για την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών. Πώς περιμένει η Υπουργός να ζήσουν οι συγγραφείς και οι δημοσιογράφοι και να χρηματοδοτηθεί η παραγωγή εκπαιδευτικών και επιστημονικών συγγραμμάτων εάν δεν εισπράττεται αμοιβή για τη χρήση τους; Γιατί η Ελλάδα να αποτελέσει και πάλι την παγκόσμια εξαίρεση όπου οι συγγραφείς και εκδότες δεν αμείβονται για τη χρήση των έργων τους στην εκπαίδευση”, τονίζεται σχετικά στο ψήφισμα.
Τα σωματεία όμως κάνουν λόγο και για παράνομη πρακτική: ” Συγκεκριμένα, με την διάταξη του άρθρου 55 παρ.3 η Υπουργός Πολιτισμού επιτρέπει στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναπαράγουν και διανέμουν ψηφιακά μέσω του διαδικτύου αποσπάσματα έργων και άρθρα εφημερίδων και περιοδικών ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΜΟΙΒΗ! Η διάταξη αυτή είναι αντίθετη με την κοινοτική οδηγία 2001/29 που επιτρέπει σχετική εξαίρεση μόνον χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία ή τις εξετάσεις (η διάταξη της Υπουργού αφορά εν γένει τη διδασκαλία, συμπεριλαμβάνοντας και εκπαιδευτικά συγγράμματα ή επιστημονικά βιβλία) ενώ η διεθνής πρακτική είναι η σχετική εξαίρεση να συνοδεύεται και με την υποχρέωση καταβολής αμοιβής στους συγγραφείς και εκδότες”, αναφέρεται επί λέξει στο ψήφισμα.
Επιπλέον, τα σωματεία χαρακτηρίζουν “παράλογο αν όχι ύποπτο γιατί η Υπουργός δεν έθεσε το θέμα σε δημόσια διαβούλευση αλλά σπεύδει να ρυθμίσει με το δικό της καταστροφικό για τους δημιουργούς τρόπο το θέμα, και δεν εναρμονίζεται με το σχέδιο της ευρωπαϊκής οδηγίας που είναι υπό ψήφιση.
“Καταφανώς αντισυνταγματική και αντικοινοτική διάταξη”
Σε ότι αφορά τη διάταξη του νομοσχεδίου που αφορά τις βιβλιοθήκες, οι συγγραφείς και εκδότες, την χαρακτηρίζουν “καταφανώς αντισυνταγματική και αντικοινοτική” προσθέτοντας ότι “πλήττει βάναυσα τα δικαιώματα των συγγραφέων και εκδοτών”.
“Η διατύπωση, που καταπατά και την απαγόρευση της εκμετάλλευσης της εργασίας χωρίς αμοιβή, όπως ορίζεται από τη Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, είναι εντυπωσιακή: «Μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του προηγουμένου εδαφίου, οι δημόσιες βιβλιοθήκες, οι βιβλιοθήκες που ανήκουν σε ΝΠΔΔ και σε ΝΠΙΔ, που εποπτεύονται από το Κράτος, οι δημοτικές βιβλιοθήκες κοινωφελών ιδρυμάτων και οργανισμών, μορφωτικών ιδρυμάτων και αποστολών στην Ελλάδα καθώς και οι βιβλιοθήκες ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων ΔΕΝ καταβάλλουν αμοιβή για το δημόσιο δανεισμό»… Με την διάταξη αυτή καταργείται εντελώς παράνομα και αντισυνταγματικά αναδρομικά το δικαίωμα αμοιβής για το παρελθόν και συγκεκριμένα για το χρονικό διάστημα από το 1993 μέχρι σήμερα, γεγονός που θυμίζει εποχές πλήρους νομοθετικής αυθαιρεσίας”, τονίζεται σχετικά στο ψήφισμα.
Ολόκληρο το ψήφισμα
http://news.osdel.gr/nl/attachments/PetitionPrimeminister.pdf
“Πραξικοπηματική κατάργηση πνευματικών δικαιωμάτων”
Στο τέλος του ψηφίσματος, ζητείται από τον πρωθυπουργό να παρέμβει προσωπικά ώστε να αποσυρθούν οι επίμαχες διατάξεις από το νομοσχέδιο ενώ υπογραμμίζεται ότι “τρομάζει ο αντιδημοκρατικός τρόπος που η Υπουργός επιχειρεί αυτήν την πραξικοπηματική κατάργηση πνευματικών δικαιωμάτων, χωρίς δημόσια διαβούλευση, χωρίς καμία ενημέρωση των άμεσα θιγόμενων κλάδων – των συγγραφέων, των δημοσιογράφων και των εκδοτών για την στήριξη των οποίων έχει την υποχρέωση να λειτουργεί – και χωρίς να τους δώσει την ευκαιρία να διατυπώσουν τις απόψεις τους”.
Πυρ ομαδόν από την αντιπολίτευση
Τα επόμενα επεισόδια του διαφαινόμενου δράματος έχουν ήδη αρχίσει να εκτυλίσσονται στη Βουλή καθώς σήμερα ξεκίνησε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής η συζήτηση του νομοσχεδίου με τους εκπροσώπους της αντιπολίτευσης να εξαπολύουν πυρ ομαδόν κατά της Υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου. Η Υπουργός δικαιολόγησε τον χαρακτηρισμό του σχεδίου νόμου ως επείγον γιατί, όπως ανέφερε, η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία έπρεπε να έχει ενσωματωθεί μέχρι τις 10/4/2016, πρόσθεσε ότι το Υπουργείο Πολιτισμού συμμορφώνεται με συστάσεις της τρίτης εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ και τόνισε ότι ο νέος νόμος θα πρέπει να έχει ψηφιστεί μέχρι τις 31 Ιουλίου 2017. Στη διάρκεια της συζήτησης οι αγορητές της αντιπολίτευσης δήλωσαν ότι δεν θα ψηφίσουν το νομοσχέδιο στηλιτεύοντας την κατάθεσή του με τη μορφή του κατεπείγοντος. Η Όλγα Κεφαλογιάννη από πλευράς της ΝΔ είπε ότι οι Έλληνες δημιουργοί κινδυνεύουν με πτώχευση και ότι είναι ανήκουστο να μην γίνεται διαβούλευση για το θέμα, η Χαρούλα Κεφαλίδου από τη Δημοκρατική Συμπαράταξη χαρακτήρισε “καταφανώς αντισυνταγματική και αντικοινοτική” τη σχετική διάταξη και υπογράμμισε ότι τα κύρια έσοδα των δημιουργών προέρχονται από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. «Τιμωρείτε τους δημιουργούς κ. Υπουργέ για το σκάνδαλο της ΑΕΠΙ;», ρώτησε χαρακτηριστικά. Το εν λόγω σκάνδαλο μονοπώλησε τη ρητορική των κυβερνητικών βουλευτών που συμμετέχουν στην Επιτροπή ενώ τα θέματα τα οποία θίγει το ψήφισμα αντιμετωπίστηκαν επιδερμικά.
Η Επιτροπή αποφάσισε να καλέσει εκπροσώπους 77 φορέων δημιουργών οι οποίοι θα εκθέσουν τα επιχειρήματά τους σε ένα χρονικό διάστημα τριών λεπτών ο καθένας! Μετά την αυριανή διάσκεψη, το νομοσχέδιο θα συζητηθει την Πέμπτη στην Ολομέλεια της Βουλής.